Ο Ωρίων, ήταν επίσημος χορηγός και συμμετείχε με μια εργασία στο 5ο διεθνές επιστημονικό συνέδριο της WAVES για την άγρια πανίδα που έλαβε χώρα στην Χαλκιδική στις 22–27 Σεπτεμβρίου 2007. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων ήταν από Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, Σλοβακία.

Στόχος του συνεδρίου ήταν η ανταλλαγή ιδεών μεταξύ βιολόγων άγριας φύσης, κτηνιάτρων, μαχομένων για τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Το τριών ημερών επιστημονικό πρόγραμμα εστίασε στη χρήση μοριακών εργαλείων και την παθολογία στις στρατηγικές ελέγχου των μολυσματικών ασθενειών της άγριας φύσης, το ρόλο της άγριας φύσης ως δεξαμενή για τα παθογόνα που διαβιβάζονται στα κατοικίδια ζώα και τους ανθρώπους, τη συμβατική και χειρουργική θεραπεία των ασθενειών άγριας φύσης, πτυχές της εναέριας, υδρόβιας και επίγειας βιολογίας άγριας φύσης σημαντικής για το σχεδιασμό των ενεργειών συντήρησης και των αλληλεπιδράσεων των σύγχρονων κοινωνιών με τις κοινότητες άγριας φύσης, με τον απότερο στόχο τη προστασία της μεσογειακής βιοποικιλότητας.

Διαβάστε για τους διοργανωτές και συντελεστές του συνεδρίου, καθώς και το πρόγραμμα των ομιλιών:
http://www.orion.net.gr/act/2007/waves_prg.pdf

Στο συνέδριο παρουσιάστηκε εργασία για την μπεκάτσα στη Δυτική Μακεδονία, με πρωτογενή στοιχεία του μέλους μας Θωμά Μπατσέλα τα οποία επεξεργεργάστηκαν και παρουσίασαν τα μέλη μας και συνεργάτες της ΚΟΜΑΘ, Δρ Περικλής Μπίρτσας και Χρήστος Σώκος. Είναι η πρώτη παρουσία του Ωρίωνα ως επιστημονικού φορέα σε διεθνές "ειδικό" συνέδριο. Ακολουθεί η εργασία μεταφρασμένη στα Ελληνικά:

---

ΦΑΙΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΠΕΚΑΤΣΑΣ SCOLOPAX RUSTICOLA
ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΑΧΕΙΜΑΣΗΣ ΤΗΣ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Περικλής Μπίρτσας¹, Χρήστος Σώκος¹, Θωμάς Μπατσέλας²

¹Κυνηγετική Ομοσπονδία Μακεδονίας & Θράκης
²ΩΡΙΩΝ – Το Δίκτυο των Κυνηγών

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στα πρακτικά του 5ου Διεθνούς Συνεδρίου στην Άγρια Πανίδα, που πραγματοποιήθηκε στις 22-27/9/2007 στη Χαλκιδική και διοργανώθηκε από την επιστημονική εταιρεία Wild Animal Vigilance Euromediterranean Society.

1. Εισαγωγή
Η μπεκάτσα (Scolopax rusticola) είναι μεταναστευτικό είδος που έχει μεγάλο κυνηγετικό ενδιαφέρον στην Ελλάδα (Θωμαίδης κ.α. 2007). H Ελλάδα είναι περιοχή διαχείμασης για τη μπεκάτσα όπου έρχεται κυρίως από τη Ρωσία και τη Φινλανδία. Ο σκοπός της έρευνας αυτής είναι να συμβάλει στη γνώση της φαινολογίας του είδους.

2. Μέθοδοι
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε μια ευρύτερη περιοχή εμβαδού 800 χλμ², γύρω από την πόλη της Καστοριάς. Η φαινολογία βρέθηκε από την καταγραφή των μπεκατσών που εντοπίζονταν κατά τη διάρκεια των κυνηγετικών εξόδων. Το κυνήγι πραγματοποιήθηκε κυρίως στα ορεινά φυλλοβόλα δάση δρυός και οξιάς (Quercus sp., Fagus sp.). Ένας συνολικός αριθμός 333 κυνηγετικών εξόδων έγινε για 13 κυνηγετικές περιόδους (1992-93 έως 2006-07) και από τους ίδιους κυνηγούς. Η στατιστική ανάλυση έγινε με το Τ test σε τιμές κατά ζεύγη και με τη βοήθεια της παλινδρόμησης.

3. Αποτελέσματα
Συνολικά 1440 μπεκάτσες εντοπίστηκαν κατά τις κυνηγετικές εξορμήσεις, ο μέσος όρος των μπεκατσών ανά εξόρμηση ήταν 4.3 πουλιά. Οι πρώτες μπεκάτσες έφθαναν στην περιοχή τον Οκτώβριο, αλλά οι περισσότερες έρχονταν το πρώτο δεκαήμερο του Νοεμβρίου (Σχήμα 1).

Σχήμα 1. Μέσος αριθμός μπεκατσών που εντοπίστηκαν ανά κυνηγετική έξοδο στο αντίστοιχο δεκαήμερο.

Ο πίνακας 1 δείχνει ότι η αφθονία των μπεκατσών δεν αλλάζει σημαντικά μεταξύ των μηνών για την περίοδο Νοεμβρίου – Φεβρουαρίου του ιδίου έτους (p>0,094, paired T test).

Πίνακας 1. Μέσος αριθμός μπεκατσών ανά κυνηγετική έξοδο για τον αντίστοιχο μήνα.

Μήνας	Νοέμβριος	Δεκέμβριος	Ιανουάριος	Φεβρουάριος
Μέσος±se	4,55 ± 0,616	5,41 ± 1,03	4,2 ± 1,22	3,46 ± 0,91

Μεταξύ των ετών οι χαμηλότερες αφθονίες μπεκατσών 1.83 και 1.66/έξοδο παρατηρήθηκαν στις περιόδους 2001-02 και 2005-06 αντίστοιχα. Το κοινό χαρακτηριστικό αυτών των περιόδων είναι οι χαμηλές θερμοκρασίες αέρα. Αναλυτικότερα, βρέθηκε πως η αφθονία της μπεκάτσας είναι εξαρτώμενη από τη μέση θερμοκρασία αέρα κατά τη διάρκεια των μηνών Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου (p=0,046<0,05) (Σχήμα 2). Η κυνηγετική περίοδος 2002-03 έχει αποκλειστεί από την ανάλυση λόγω του μειωμένου πληθυσμού των μπεκατσών (Θωμαίδης κ.α. 2007).

Σχήμα 2. Μέσος αριθμός μπεκατσών ανά κυνηγετική έξοδο σε σχέση με τη μέση μηνιαία θερμοκρασία αέρα στους μήνες Δεκέμβριο και Ιανουάριο.

Η βροχόπτωση κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου φαίνεται να είναι ένας δευτερεύον παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά την αφθονία των μπεκατσών, αλλά, η επιρροή του δεν είναι σημαντική (p=0,19>0,05).

Σχήμα 3. Μέσος αριθμός μπεκατσών ανά κυνηγετική έξοδο σε σχέση με τη μηνιαία βροχόπτωση κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου.

4. Συζήτηση
Η έρευνα αυτή έδειξε πως η αφθονία της μπεκάτσας δεν αλλάζει σημαντικά κατά τη διάρκεια της περιόδου από Νοέμβριο έως Φεβρουάριο του ίδιου έτους. Αυτό σημαίνει πως εάν στην περιοχή έρθουν πολλές μπεκάτσες το Νοέμβριο η αφθονία των μπεκατσών θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα μέχρι το τέλος της κυνηγετικής περιόδου.
Στα δύο πρώτα δεκαήμερα του Δεκεμβρίου παρατηρήθηκε η μέγιστη αφθονία μπεκατσών. Ένας λόγος για αυτό μπορεί να είναι η επιπρόσθετη άφιξη των μπεκατσών από βόρεια λόγω μείωσης της θερμοκρασίας.
Το Φεβρουάριο υπάρχει μια μικρή μείωση στην αφθονία των μπεκατσών κάτι που μπορεί να αποδοθεί στη χειμερινή θνησιμότητα. Τα στοιχεία της έρευνας αυτής σχετικά με τη φαινολογία είναι σχεδόν ίδια με αυτά των Hidalgo και Rocha (2001) στην ανατολική Ισπανία.
Η θερμοκρασία αέρα είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει την αφθονία μπεκατσών μεταξύ των ετών. Αυτό είναι κάτι προβλέψιμο επειδή η μπεκάτσα είναι ένα είδος ευαίσθητο στις δυσμενείς καιρικές συνθήκες του χειμώνα (Boos et al. 2005).
Στην αρχή του χειμώνα, η αύξηση της βροχόπτωσης μειώνει τους αριθμούς μπεκατσών στην περιοχή έρευνας. Αυτό μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι η βροχόπτωση αυξάνει τη διαθεσιμότητα τροφής σε γειτονικές ξηρότερες περιοχές και είναι έτσι δυνατή η διασπορά των μπεκατσών, κάτι το οποίο μειώνει την πυκνότητα του πληθυσμού.

5. Συμπεράσματα
Η αφθονία των μπεκατσών δεν αλλάζει σημαντικά στην περιοχή έρευνας κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αυτό δείχνει ότι η προ-αναπαραγωγική μετανάστευση πραγματοποιείται κυρίως την άνοιξη. Μεταξύ των ετών οι καιρικές συνθήκες, κυρίως θερμοκρασία αέρα, επηρεάζουν την αφθονία μπεκατσών.

6. Βιβλιογραφία
- Boos, M, Boidot, J.P., Robin, J.P., 2005. Body condition in the Eurasian Woodcock wintering in the West of France: practical study for wildlife management during cold spells. Wildl. Biol. Pract. 1(1): 15-23.
- Hidalgo, S.J., and G. Rocha. 2001. Distribuciσn y fenologνa de la Becada Scolopax rusticola (Linnaeus, 1758) (Charadrόformes, Scolopacidae) durante la invernada en Extremadura. Zoologia Baetica, 12:37-48.
- Θωμαίδης, Χ., Λογοθέτης, Γ., Καραμπατζάκης, Θ., Χριστοφορίδου, Γ. 2007. Πρόγραμμα “Άρτεμις”: έρευνα για την κυνηγετική κάρπωση. Κυνηγετική Συνομοσπονδία Ελλάδας.

---